Διαδικτυακός Εκφοβισμός. Μάθε να εντοπίζεις τα σημάδια του στο δικό σου παιδί.
Απειλές, εκφοβιστικά μηνύματα, χλευαστικά σχόλια, δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών. Όλα με έναν κοινό παρονομαστή. Το διαδίκτυο! Έναν χώρο απεριόριστων δυνατοτήτων, που προσφέρει ένα μοναδικό προνόμιο στους θύτες, την ανωνυμία. Ίσως αυτό αποτελεί έναν από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν το πλέον σύγχρονο μέσο εκφοβισμού. Αδιαμφισβήτητα, οι σημερινές εξελίξεις επιτάσσουν την επαγρύπνηση των γονέων σχετικά τον κυβερνοεκφοβισμό. Πάμε να δούμε μαζί λοιπόν, τα σημάδια που φανερώνουν τη συμμετοχή του παιδιού σου σε ένα περιστατικό διαδικτυακού εκφοβισμού. Τι πρέπει να παρατηρήσεις στη συμπεριφορά του, ώστε να ανιχνεύσεις έγκαιρα την εμπλοκή του; Πώς μπορείς να αντιληφθείς ότι δέχθηκε ή προκάλεσε μία επιθετική πράξη μέσω του ίντερνετ;
Για να εντοπίσεις τα ίχνη που αφήνει στην παιδική ψυχή το βίωμα του κυβερνοεκφοβισμού, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι υπάρχουν τρεις τύποι συμμετεχόντων. Ειδικότερα, ένα παιδί μπορεί να εμπλακεί κατέχοντας το ρόλου του θύματος, του θύτη ή του παρατηρητή. Όποιος κι αν είναι ο ρόλος του κάθε παιδιού σε ένα συμβάν Cyberbullying, σημαίνει ενεργή συμμετοχή και χρίζει ιδιαίτερης μεταχείρισης.
Αρχικά, σκιαγραφώντας το προφίλ του θύματος, θα διαπιστώσουμε ότι συνήθως πρόκειται για παιδιά με ελάχιστες διαπροσωπικές σχέσεις, τα οποία διακρίνονται από μοναχικότητα, διακατέχονται από ανασφάλεια και ντροπαλότητα. Συνήθως τα θύματα έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη δυναμικότητας, τείνουν να απομονώνονται και να αποσύρονται κοινωνικά. Σαφώς κάθε παιδί με τα εν λόγω χαρακτηριστικά δεν σημαίνει ότι έχει βιώσει εκφοβισμό μέσω του κυβερνοχώρου. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ορισμένα στοιχεία που δηλώνουν τη συμμετοχή του, όπως η απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του και η εκτέλεση πράξεων αντίθετων με τον χαρακτήρα του. Επίσης, ένα επιπλέον σημάδι αποτελεί η ξαφνική άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο και/ή απότομη μείωση της σχολικής του απόδοσης. Βάσει των παραπάνω, το πρώτο και σημαντικότερο βήμα που αξίζει να κάνεις για να ελέγξεις εάν το παιδί σου ανήκει στην εν λόγω κατηγορία, είναι να το ακούσεις. Δείξε το γνήσιο ενδιαφέρον που σε διακατέχει, ρωτώντας το «Πώς ήταν η σημερινή μέρα στο σχολείο;». Όμως, έχε κατά νου ότι πολλές φορές τα παιδιά που εμπλέκονται σε τέτοιου είδους περιστατικά δεν φανερώνουν την εμπειρία τους στους γονείς. Επομένως, για να μπορέσεις να εντοπίσεις τα στοιχεία που ομολογούν το βίωμα του κυβερνοεκφοβισμού, ίσως χρειαστεί να παρατηρήσεις τη συμπεριφορά του παιδιού σου. Η φράση “όταν δεν μιλάει το στόμα μας, μιλάει το σώμα μας”, είναι κλειδί για την προκειμένη περίπτωση. Τα θύματα συχνά παρουσιάζουν σωματικά συμπτώματα, όπως πόνους στο στομάχι, έντονο άγχος, διαταραχές ύπνου και φαγητού.
Εν συνεχεία, το προφίλ ενός θύτη ενέχει διαφορετικά στοιχεία, τα οποία χρειάζεται να εντοπίσεις προκειμένου να αποτρέψεις το παιδί σου από το να εκφοβίζει τους άλλους. Συχνά τα παιδιά που θυματοποιούν κάποιο συμμαθητή τους τείνουν προς τον αυταρχισμό, είναι παρορμητικά, ανυπάκουα, με χαμηλά επίπεδα ενσυναίσθησης και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Συνήθως μέσω της επιθετικότητάς τους καταφέρνουν να επιβάλλονται, με αποτέλεσμα να έχουν δευτερογενή οφέλη που ενισχύουν την επιθετική τους συμπεριφορά. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού θέλουν πάντα να έχουν το ρόλο του ηγέτη, είναι δημοφιλή και κοινωνικά. Βέβαια, τα προαναφερθέντα δεν φανερώνουν απαραίτητα έναν θύτη. Αντιθέτως, αποτελούν απλές ενδείξεις, οι οποίες για να επιβεβαιωθούν συνήθως χρειάζεται μία πιο διευρυμένη οπτική. Με άλλα λόγια, εάν παρατηρείς στο παιδί σου τη λεγόμενη «έντονη» συμπεριφορά και εμμονική ενασχόλησή του με το τι κάνουν οι άλλοι, μη διστάζεις συλλέξεις πληροφορίες από το σχολικό περιβάλλον και τον κοινωνικό του περίγυρο. Πολλές φορές οι μαρτυρίες των άλλων για την κακή συμπεριφορά ενός παιδιού μοιάζουν απειλητικές προς τους γονείς. Ωστόσο, αξίζει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να αποδεχθούμε την κακοποιητική συμπεριφορά ενός παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρουμε, πέραν των υπολοίπων, να βοηθήσουμε και το παιδί-θύτη, το οποίο σαφώς προσπαθεί μέσω των πράξεών του να μας μεταφέρει σοβαρότατα μηνύματα.
Τέλος, αναφορικά με το προφίλ ενός παρατηρητή μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για παιδιά τα οποία παρακολουθούν το περιστατικό αμέτοχα και ανίσχυρα να αντιδράσουν. Συχνά βιώνουν και τα ίδια έντονα συναισθήματα, όπως φόβο ή ενοχές. Προκειμένου να αποφύγουν την δική τους θυματοποίηση επιλέγουν να αποκρύψουν ή να διαστρεβλώσουν την αλήθεια. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές όπου για να μην μπουν τα ίδια στο στόχαστρο του θύτη, πράττουν με τρόπο αντίθετο του χαρακτήρα τους, αναδημοσιεύοντας για παράδειγμα ένα χλευαστικό βίντεο. Επομένως, ο παρατηρητής θυματοποιεί, θυματοποιήται και παίρνει το ρόλου του θύτη ή του θύματος πολύ εύκολα. Ο ρόλος του παρατηρητή λοιπόν, ενέχει δύναμη. Είναι αυτός που μπορεί να διαιωνίσει ή να αποτρέψει ένα περιστατικό. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο χρειάζεται το σχολείο και οι γονείς να εμφυσήσουν εμπιστοσύνη προς τα παιδιά, ώστε να βρουν τη δύναμη να μιλήσουν. Εξάλλου, σκέψου πόσο σπουδαίο μάθημα θα αποτελέσει αυτό για ένα παιδί που ήδη από μικρή ηλικία θα μάθει να υψώνει το ανάστημά του και να λέει “όχι” σε κακοποιητικές συμπεριφορές.
Αθανασίου
Δέσποινα
Σύμβουλος
Ψυχικής Υγείας- Εκπαιδευτικός
1η
Δημοσίευση στην εφημερίδα “Θεσσαλία”
